درسهایی که باید از دفاع مقدس آموخت
امسال در حالی چهل و دومین سال گرامیداشت هفته دفاع مقدس را برگزار خواهیم کرد که با نگاه به گذشته و دوران جنگ تحمیلی باید از حوادثی که طی آن دوران روی داده درسها و عبرتهایی را برای آینده بگیریم و به آنها توجه کنیم تا برای نسل فعلی و آینده مورد استفاده قرار گیرد. براین اساس شاید یکی از مهمترین درسهایی که از دوران دفاع مقدس آموختیم، خود اتکایی به جای چشم داشت به دیگر کشورها باشد.
در دوران دفاع مقدس علیرغم آن که با تحریم همهجانبه جهانی علیه مردم کشورمان مواجه بودیم با این حال مردم کشورمان و بویژه رزمندگان این مرز و بوم توانستند در یک جنگ جهانی اجازه اشغال هیچ بخشی از کشورمان را به متجاوز بعثی ندهند.
در دوران یادشده بواسطه همان تحریمهایی که علیه ایران اعمال میشد، نیروهای مسلح کشورمان برای دستیابی به تجهیزات نظامی مجبور میشدند آنچه نیاز دارند را با قیمتهای گزاف از واسطهها و دلالها تهیه کنند از این روی بود که جوانان و محققان کشورمان سعی کردند بخشی از آنچه را که نیاز دارند با سعی و تلاش و آزمون و خطا در داخل تولید کنند؛ مانند پهپاد مهاجر، موشکهای زمین به زمین و دستگاههای مخابراتی که ساخته و بکارگیری شدند.
البته علاوه بر ساخت این گونه تجهیزات نظامی در ساخت بیمارستانهای مجهز صحرایی مقاوم در برابر بمبارانهای هوایی و حتی درمان مجروحان نیز از نبوغ و دانش ایرانی استفاده کردیم که علیرغم گذشته چهار دهه از دوران دفاع مقدس هنوز هم اینگونه اقدامات در مراکز پزشکی و نظامی مورد بحث و تحلیل قرار میگیرد.
اتکا به دانش و نبوغ ایرانی در ساخت و بکارگیری تجهیزات نظامی در آن زمان باعث شده تاکنون حداقل در دو حوزه موشکی و پهپادی جزو سرآمدان آنها در دنیا قرار بگیریم به نحوی که دشمنان مردم ایران از دستیابی نیروهای مسلح کشورمان به دانش روز ساخت موشک و پهپاد و صدور تکنولوژی آنها به جبهه مقاومت نگران هستند، زیرا اقتدار نظامی به اصطلاح کشورهای ابرقدرت را در مواجهه با این جبهه با چالش جدی مواجه کرده است.
اما در این میان باید به علل موفقیتها و عدم الفتحها هم توجه کرد؛ در این رابطه نکتهای که میتوان به آن اشاره کرد این است که در طول دوران دفاع مقدس موضوعی که شاید به آن کم توجهی شد کارهای پژوهشی در خصوص تحولات ارتش عراق از بعد فتح خرمشهر است، زیرا بعد از عملیات الی بیت المقدس تقریبا تا سه سال و نیم نتوانستیم عملیات بزرگ موفقیت آمیزی انجام دهیم و حتی بعد از سال ۱۳۶۵ عملیاتهای بزرگ ایران سالی یک بار انجام میشد.
هرچند در این کم توفیقی رزمندگان کشورمان را بتوان به استفاده روز افزون عراق از حمایتهای اطلاعاتی، مالی، تسلیحاتی، نیروی انسانی کشورهای شرقی و غربی و منطقهای و همچنین استفاده بیواهمه از سلاحهای کشتار جمعی بیارتباط ندانست، اولی از سوی دیگر در این کم توفیقی میتوان به دو نکته اشاره کرد یکی اینکه علیرغم فرمایش امام خمینی (ره) مبنی بر اینکه جنگ باید در رأس امور قرار گیرد، اما متاسفانه این فرمایش ایشان از سوی دولتمردان کشورمان مورد بی توجهی قرار گرفت در حالی که عراق به این موضوع عمل کرد و جنگ را در رأس امور خود قرار داد به نحوی که وزاری این کشور مجبور بودند برای آشنایی از شرایط جنگ مدت زمانی را در سنگر جبههها حضور یابند و علاوه براین تجهیزات لازم برای تامین امنیت و آذوقه ارتش را فراهم کنند.
نکته بعدی در رابطه با موضوع مورد اشاره کم توجهی، فراموشی یا … در رابطه علل موفقیت و عدم الفتحها در دوران دفاع مقدس است بدین معنی که در آن دوران علل موفقیتها و نا کامیها تجزیه و تحلیل نمیشدند در صورتی که ارتش عراق با تجزیه و تحلیلهای ما از بعد عملیات آزاد سازی خرمشهر به تدریج شیوه جنگ خود را تغییر داد به نحوی که در سالهای پایانی جنگ با تشکیل یگانهایی از تیپهای مردمی با عنوان «جیش الشعبی» و قرار دادن آنها در خطوط اولیه و عقب بردن یگانهای اصلی خود به خطوط عقبتر از صدمه دیدن آنها در شب حمله رزمندگان ما جلوگیری میکرد.
این تغییر تاکتیک عراق در شیوه پدافند نشان میدهد که آنها به خوبی شیوه جنگیدن ما را بررسی کردند و حتی گاها برای آشنایی نیروهای خود با نحوه حملات رزمندگان ما در خطوط عقبتر جبههها رزمایش برگزار میکردند.
پس با توجه به آنچه در طول هشت سال دفاع مقدس روی داده و بررسی و تحلیل شیوه جنگیدن طرفین درگیری میتوان به درسها عبرتهای بسیاری دست یافت تا در جنگهای احتمالی آینده مورد استفاده قرار گیرد.
یادداشت: رحیم محمدی
دیدگاهتان را بنویسید